U okviru projekta „Zeleni inkubator“, koji „inženjeri zaštite životne sredine“ realizuju u saradnji sa Beogradskom otvorenom školom i Mladim istraživačima Srbije, sprovedeno je istraživanje potencijala 40 lokalnih samouprava u Srbiji za uvođenje cirkularne ekonomije. Jedna od opština uključenih u projekat bila je i opština Despotovac, a rezultati analize predstavljeni su javnosti u utorak 24. maja, u sali Narodne biblioteke „Resavska škola“ u Despotovcu.

Okupljene je u ime domaćina pozdravila direktorica biblioteke Dragana Simić, koja je ukazala na mogućnosti i prilike koje u različitim oblastima pruža opština Despotovac i Pomoravski okrug.

O tome šta je cirkularna ekonomija, koliko i na koji način može doprineti očuvanju resursa i životne sredine i kako razumeti njene osnovne principe govorio je Gojkan Stojinović, stručnjak za upravljanje otpadom i cirkularnu ekonomiju. Stojinović je predstavio i nekoliko definicija koje se koriste za najbolje objašnjenje novog koncepta; jedna od njih kaže da u cirkularnoj ekonomiji otpad ne postoji, već samo sirovina koja se opet može ponovo upotrebiti za iste ili druge proizvodne procese.

Kod primene kružnih poslovnih modela prioritet imaju obnovljivi izvodi energije, energija se koristi efikasno, podstiču se inovativne tehnologije, zelene javne nabavke, traže se rešenja za zamenu opasnih hemikalija manje opasnim, utiče se na promenu navika potrošača. S tim u vezi, Stojinović je ukazao na savremenu praksu da se nove stvari kupuju bez mnogo razmišljanja, gomilaju, slabo koriste i povećavaju količinu otpada, dok cirkularni pristup budi kreativnost i omogućava da se predmetima daje nova namena.

U drugom delu prezentacije, Igor Jezdimirović, predsednik Upravnog odbora udruženja „Inženjeri zaštite životne sredine“ i urednik publikacije predstavio je projekat „Zeleni inkubator“ i rezultate istraživanja mogućnosti opštine Despotovac za tranziciju ka cirkularnoj ekonomiji. Jezdimirović je istakao da je, u skladu sa medotologijom koja je primenjivana u analizama, u opštini Despotovac sagledano trenutno stanje kada je u pitanju strateški i pravno-regulatorni okvir, kao i ekspertska analiza sistema upravljanja industrijskim, komercijalnim i komunalnim otpadom.

Upravljanje čvrstim komunalnim otpadom na teritoriji opštine Despotovac povereno je privrednom društvu FCC Vrbak Lapovo d.o.o., po modelu javno-privatnog partnerstva, a prikupljeni otpad odlaže se na sanitarnu deponiju u Lapovu. Jezdimirović je naglasio da je uslugom prikupljanja i odvoženja otpada pokriveno oko 80 odsto stanovništa, ali da podaci o količinama otpada koji se u Despotovcu generiše nisu dostupni i dovoljno transparentni iako je u pitanju komunalna usluga, odnosno usluga od javnog značaja. Za uvođenje novih ekonomskih modela ovi podaci su ključni jer je nemoguće planirati, primera radi, otvaranje pogona koji bi kao sirovinu koristio PET, bio-otpad, papirni otpad i drugo, ako nema informacija o količinama otpada koje na teritoriji opštine nastaju.

Inženjerka zaštite životne sredine i moderatorka razgovora Milena Ilić zahvalila se govornicima i otvorila diskusija. Prisutni građani i građanke, predstavnici i predstavnice privrednog sektora, opštinske uprave, lokalnih institucija i ustanova nisu imali posebnih pitanja, pa ih je Ilić uputila gde mogu preuzeti studiju sa rezultatima analize kako za opštinu Despotovac, tako i za ostalih 39 lokalnih samouprava koje su bile obuhvaćene istraživanje.

Publikacija “Polazne osnove za tranziciju ka cirkularnoj ekonomiji u Despotovcu” može se pronaći  OVDE, a snimak prezentacije dostupan je na Youtube kanalu “Inženjera zaštite životne sredine”.

Projekat “Zeleni inkubator” sprovodi Beogradska otvorena škola, u saradnji sa Mladim istraživačima Srbije i Inženjerima zaštite životne sredine, uz podršku Evropske unije.